Γράφει ο Βασίλης Τσίρκας*
Η πατρίδα μας βιώνει για πάνω από ένα χρόνο μια πολύ σκληρή πραγματικότητα πολλαπλών κρίσεων. Η πανδημία έχει πληγώσει βαθιά την ελληνική κοινωνία. Χιλιάδες συμπολίτες μας έχουν χάσει τη ζωή τους. Τον τελευταίο χρόνο η χώρα μας κατέγραψε την 3η μεγαλύτερη ύφεση στην ευρωζώνη, 7 στα 10 νοικοκυριά έχασαν πάνω από το ¼ του εισοδήματός τους. Και 1 στις 3 επιχειρήσεις κινδυνεύει τώρα με λουκέτο. Η κυβέρνηση απέτυχε και στο υγειονομικό και στο οικονομικό πεδίο με οδυνηρά αποτελέσματα για τους πολίτες.
Είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση δεν διαθέτει κανένα σχέδιο για τη βιώσιμη επανεκκίνηση της οικονομίας. Την ώρα που εκατοντάδες χιλιάδες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται στο χείλος της καταστροφής και εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας κινδυνεύουν να χαθούν, ακόμα και το ταμείο ανάκαμψης που εξήγγειλε η κυβέρνηση αποτελεί ένα ταμείο για λίγους και ισχυρούς που σχεδιάστηκε ερήμην της κοινωνίας και των παραγωγικών φορέων.
Από το σχέδιο αυτό απουσιάζει παντελώς ο καταμερισμός των πόρων για την κάλυψη των περιφερειακών αναγκών που προκάλεσε η πανδημία. Το μεγαλύτερο μέρος των πόρων διοχετεύεται κεντρικά στην Αττική και τους μεγάλους Δήμους της πρωτεύουσας, χωρίς να τηρούνται τα ελάχιστα πληθυσμιακά κριτήρια. Καμία πρόνοια δεν υπάρχει για την αντιμετώπιση των περιφερειακών ανισοτήτων.
Απουσιάζει προκλητικά η ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα παρά το γεγονός ότι ανήκει στους κλάδους της ελληνικής οικονομίας που έχει πληγεί ανεπανόρθωτα κατά την πανδημική κρίση. Οι αγροτικοί νομοί της χώρας, όπως ο Νομός Άρτας, θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν πρόσθετους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, για βελτίωση καλλιεργειών, εξοικονόμηση ενέργειας και υδάτων, εκσυγχρονισμό, μείωση του κόστους παραγωγής, εισαγωγή ψηφιακών μέσων στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή και άλλες παρεμβάσεις που είναι συμβατές με τους στόχους του ταμείου ανάκαμψης.
Χαρακτηριστικό της απρονοησίας και της έλλειψης κοινωνικής ευαισθησίας είναι ο αποκλεισμός μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων από τους πόρους του ταμείου ανάκαμψης, αφού η κυβέρνηση συνδέει την χρηματοδότηση της οικονομίας με το τραπεζικό σύστημα, προβλέποντας ότι για να συμμετέχει μια επιχείρηση θα πρέπει να μπορεί να δανειοδοτηθεί από την τράπεζα. Με δεδομένο ότι το 90% των επιχειρήσεων είναι πιστοληπτικά αποκλεισμένες, η απορρόφηση των πόρων αφορά μόλις το 10% των επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό.
Πρόκειται περισσότερο για μια λίστα έργων που υπαγορεύτηκαν από προτάσεις των ενδιαφερόμενων μεγάλων επιχειρήσεων, συμβούλων και ημετέρων παρά για ένα συνεκτικό και συγκεκριμένο σχέδιο ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και στήριξης της κοινωνίας.
Ένα εναλλακτικό προοδευτικό σχέδιο θα ήταν στον αντίποδα του κυβερνητικού σχεδίου. Πρωτίστως θα έδινε προοπτική για ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας και όχι μόνο σε λίγες μεγάλες επιχειρήσεις. Και βέβαια θα ήταν προϊόν διαβούλευσης με την κοινωνία. Οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοι πρέπει να νιώσουν ξανά ασφάλεια σε αυτό τον τόπο. Καμία οικονομία δεν μπορεί να ανθίσει σε μια φοβισμένη κοινωνία που πνίγεται στα χρέη και την αβεβαιότητα.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, πριν καταλήξει στη δική της αναπτυξιακή στρατηγική, το 2018, πραγματοποίησε 15 περιφερειακά αναπτυξιακά συνέδρια. Αυτά τα συνέδρια αποτέλεσαν μια θετική εμπειρία διαβούλευσης με τις ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας. Για πρώτη φορά τότε αναδείχτηκαν τα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών και ακούστηκαν οι απόψεις της κοινωνίας.
Η υλοποίηση όμως ενός εναλλακτικού και συμβατού με τις ανάγκες της κοινωνίας σχεδίου απαιτεί μια άλλη, προοδευτική κυβέρνηση. Η κοινωνία δεν έχει να περιμένει τίποτα θετικό από την κυβέρνηση αυτή. Αυτό που ξέρει να κάνει καλά είναι να μοιράζει στους ημέτερους και να προετοιμάζει το έδαφος της νέας κοινωνικής καταστροφής.
Οι ζωντανές δυνάμεις της κοινωνίας που ερήμην τους σχεδιάζεται ένα μέλλον κοινωνικής και οικονομικής ξηρασίας αποτελούν το εχέγγυο για μια διαφορετική πορεία της χώρας που θα έχει στο επίκεντρο την αξιοπρεπή εργασία, τη βιώσιμη και πράσινη ανάπτυξη, την κοινωνική δικαιοσύνη, το κράτος πρόνοιας, τη δημοκρατία.
*Ο Βασίλης Τσίρκας είναι δικηγόρος, πρώην βουλευτής Άρτας, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία